MOSH en MOAH, een uitdaging binnen de voedingsindustrie

De laatste jaren zijn MOSH en MOAH steeds meer een ‘hot topic’ geworden binnen de voedingsindustrie, wat uitdagingen en frustraties met zich meebrengt. Dit artikel beantwoord de belangrijkste vragen over deze minerale oliën.

Wat zijn MOSH en MOAH?

MOSH en MOAH zijn een groep minerale olie koolwaterstoffen die worden gewonnen uit ruwe olie, maar ook kunstmatig geproduceerd kunnen worden uit kolen, aardgas en biomassa. MOSH (mineral oil saturated hydrocarbons) zijn verzadigde koolwaterstoffen, namelijk alkanen, zowel vertakt als onvertakt, en niet-gealkyleerde en gealkyleerde mono-, di- en hogere cycloalkanen. MOAH (mineral oil aromatic hydrocarbons) zijn aromatisch koolwaterstoffen (mono-, di- en hogere ringsystemen), inclusief alkyl-gesubstitueerde koolwaterstoffen. Koolwaterstoffen met ten minste één aromatische ring worden ook beschouwd als MOAH, zelfs als ze overwegend verzadigd zijn.

Wat zijn de gevaren van MOSH en MOAH?

MOSH en MOAH brengen gezondheidsrisico’s met zich mee, ze worden namelijk niet makkelijk door het lichaam afgebroken. MOAH wordt als meer schadelijk beschouwd aangezien deze al kankerverwekkende eigenschappen kan vertonen vanaf lage blootstelling. MOSH kan vooral problemen veroorzaken bij blootstelling over een langere periode. MOSH kan namelijk opstapelen in vetweefsel en organen wat over een langere periode voor een cumulatief effect zorgt en het steeds moeilijker maakt voor het lichaam om deze schadelijke verbindingen te verwijderen.

Bijkomend is de exacte toxiciteit van MOSH en MOAH nog onbekend, wat een goede inschatting op de gezondheidsgevaren moeilijk maakt.

Hoe komen MOSH en MOAH in onze voeding?

MOSH en MOAH komen beide voor in oliën. Aangezien oliën in elke stap van de voedselketen aanwezig zijn, kan een besmetting met MOSH/MOAH ook in elke stap van deze keten plaatsvinden. Contaminatie kan plaats vinden op de grondstoffen, op de tussenproducten en op de afgewerkte producten. Dit brengt grote uitdagingen met zich mee bij het opsporen van de bron van contaminatie en het invoeren van effectieve beheersmaatregelen.

Voedingsproducten die rijk zijn aan vet en olie van natuurlijke oorsprong zijn het meest kwetsbaar, aangezien MOSH en MOAH hier eenvoudig in oplossen.

Welke wetgeving is er rond MOSH/MOAH?

De laatste jaren kwamen er verschillende aanbevelingen en updates in verband met de wetgeving rond MOSH en MOAH:

2017: Aanbeveling (EU) 2017/84 Richtlijnen voor MOH-monitoring in voedsel en voedselcontactmaterialen
2022: SCoPAFF statement met maximale limieten voor de som van MOAH in voedingsmiddelen, afhankelijk van hun vetgehalte
2026: verdere MOAH implementatie binnen Europese wetgeving

In het SCoPAFF statement zijn er limieten vastgelegd voor MOAH in voedingsproducten. Deze limieten worden toegepast op de afgewerkte producten ‘zoals verkocht’. Maar ook hier zijn nog veel onduidelijkheden en vragen over. Hierdoor is de EU er momenteel mee bezig MOAH verder te implementeren binnen de Europese wetgeving. Deze implementatie staat gepland voor 2026. De EU zal vanaf dat moment monitoren op MOAH in voedingsmiddelen.

In de tussentijd nemen verschillende Europese landen eigen maatregelen. Er is dan ook op dit moment geen eenduidige regelgeving tussen de verschillende lidstaten binnen de Europese Unie. In Nederland wordt er door de NVWA gehandhaafd op de actielimieten van de EU (zie website), dit is in België niet het geval. In België bestaan er momenteel enkel adviezen en aanbevelingen rond dit onderwerp.

Wat zijn de analytische uitdagingen?

Analysemethoden en meetonzekerheden blijven een grote uitdaging vormen. Ten eerste hebben MOAH en MOSH een complexe en gevarieerde samenstelling. Ten tweede zijn verschillende soorten minerale koolwaterstoffen (MOH) binnen een mengsel moeilijk van elkaar te onderscheiden. Toevoegend brengt het analyseren van minerale oliën in diverse matrices uitdagingen met zich mee, die de nauwkeurigheid en betrouwbaarheid beïnvloeden. Ook lage kwantificeringslimieten (LOQ’s) zorgen voor extra uitdaging. Extra zijn er nog verschillen in capaciteiten en normen tussen laboratoria, wat leidt tot verschillen in LOQ, reproduceerbaarheid en betrouwbaarheid van de resultaten. Ten slotte verstoren natuurlijke verbindingen de analyse, met name problematisch bij de rapportage van de totale MOAH-hump.

Welke maatregelen kan je toepassen om besmetting te voorkomen?

Een risicoanalyse kan worden uitgevoerd op grondstoffen, verpakkingen, machines en smeermiddelen. De NVWA verplicht zelfs dat een risico-inventarisatie en risico-mitigatie zijn opgenomen in het HACCP-plan. Vervolgens kunnen beheersmaatregelen worden ingevoerd. Hierbij kan de Toolbox praktische ondersteuning bieden.