Interpretatie vermelding kruisbesmetting op etiket soms nog onduidelijk

Het vermelden van de mogelijke aanwezigheid van allergenen tijdens het productieproces is wettelijk niet verplicht. De mogelijke aanwezigheid van allergenen wordt vaak wel op het etiket vermeld om zo consumenten te waarschuwen. Dit wordt de PAL-vermelding genoemd. Recent heeft de rechter in Rotterdam zich gebogen over de vraag of de PAL-vermelding voldoende was.

PAL-vermelding staat voor “Precautionary Allergen Labelling”. Het gaat om een vrijwillige vermelding, die de consument waarschuwt dat één of meerdere allergenen onbedoeld, maar onvermijdelijk aanwezig kunnen zijn in een product. Hierdoor kan het product een risico vormen voor consumenten met een allergie. Deze PAL-vermelding kan op het etiket aangeduid worden door bijvoorbeeld ‘kan bevatten’ te vermelden. Het wordt ook vaak aangeduid als kruisbesmetting. Uit een recente uitspraak van de rechtbank Rotterdam blijkt dat de interpretatie van de PAL-vermelding soms nog onduidelijk is.

Referentiewaarden BuRo

Het Bureau Risicobeoordeling & Onderzoek van de NVWA (BuRo) heeft in 2016 middels het ‘Advies over voorlopige referentiedoses voor allergenen in voedingsmiddelen’ referentiewaarden vastgesteld voor de kruisbesmetting met allergenen. Recent bracht BuRO een tweede advies uit met opties voor nieuwe referentiewaarden en de mogelijke consequenties van de keuzes. Een referentiewaarde is de absolute hoeveelheid allergeeneiwit (mg) die bij een allergische consument een aanvaardbaar risico op reacties oplevert. Indien een allergeen boven de referentiewaarde aanwezig is, vormt het product dus een risico voor de consument.

Uitspraak Chocopasta

In de uitspraak heeft een producent van chocopasta’s een verbod opgelegd gekregen voor het in de handel brengen van chocopasta’s. De chocopasta’s bevatten namelijk allergenen die via kruisbesmetting in het levensmiddel terecht waren gekomen tot gehaltes ruim boven de referentiewaarden van het BuRo. Volgens de NVWA zijn de chocopasta’s daarom schadelijk voor de consument. De producent had op het etiket de volgende PAL-vermelding vermeld: ‘Kan bevatten:..’. De minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft echter geconcludeerd dat de vermelding ‘kan bevatten’ onvoldoende is om de aanwezigheid van het allergeen boven de referentiewaarde aan te duiden. De vermelding “Niet geschikt voor mensen met een … allergie” zou volgens de minister wel acceptabel zijn.

Oordeel rechter

DDe voorzieningenrechter concludeert dat het bestreden besluit moet worden geschorst en het opgelegde verbod vervalt. De producent wordt dus in het gelijk gesteld. De voorzieningenrechter baseert zijn conclusie op basis van recente ontwikkelingen over de referentiewaarden. De voorzieningenrechter is van mening dat de PAL-vermelding wél een waarde heeft en allergische consumenten via ‘kan bevatten’ dus voldoende gewaarschuwd worden voor de mogelijke aanwezigheid van allergenen. Deze vermelding wordt ook geaccepteerd door patiëntenverenigingen van allergische consumenten.

Referentiewaarden WHO/FAO

De voorzieningenrechter heeft in zijn conclusie aangegeven dat er ontwikkelingen gaande zijn omtrent de referentiewaarden voor allergenen. Zo heeft het deskundigencomité van de Food and Argiculture Organisation/World Health Organisation (FAO/WHO) in 2021 namelijk een advies uitgebracht over referentiewaarden voor allergenen. Daarnaast heeft de FAO/WHO ook twee adviezen uitgebracht over het vaststellen van prioriteitsallergenen en richtlijnen voor het gebruik van PAL. Deze adviezen moeten het voor producenten duidelijker maken wanneer op een etiket voor de aanwezigheid van allergenen gewaarschuwd moet worden. Naar aanleiding van de voorgestelde referentiewaarden van de FAO/WHO heeft het BuRO ook een nieuw advies uitgebracht. In dit advies worden de eerder vastgestelde referentiewaarden uit 2016 geëvalueerd. Het ministerie van VWS is momenteel in gesprek met stakeholders over het nieuwe advies van het BuRo en de wijze waarop dit geïmplementeerd zal worden.